Karar verme yöntemleri, bir fikrin ya da hareketin çeşitli alternatifler arasından seçilmesi amacıyla deneyimlenen süreçte kullanılan teknikleri içerir. Söz konusu metotlar arasında bir iş ya da durum üzerinde kesin yargıya varılmadan öncelikli olan olguların saptanması öne çıkar. Ayrıca karar verme aşamasında tüm alternatiflerin değerlendirilmesi de önemli bir noktadır.
Bireylerin kesin yargıya varmak için yürüttüğü zihinsel süreçte esas konuya yönelik farklı bakış açıları geliştirmeleri de kritik hususlardandır. Böylece kararı uygulama aşamasına geçiş yapılmadan önce duygu durumunun kontrol altına alınması kolaylaşır.
6 Adımda Karar Verme Yöntemleri
Bir durum ya da işle bağlantılı olan herhangi bir konu hakkında karar vermek için 6 çeşit etkili yöntemden yararlanılabilir. İlgili tekniklerin nihai sonuca varma sürecinde tek başına ya da kombinasyonlar halinde değerlendirilmesi mümkündür. Karar verme aşamalarında etkili tercihler yapılması amacıyla kullanılabilen faydalı yöntemlerin nasıl uygulandığı ise aşağıdaki alt başlıklarda açıklanmıştır:
1- Öncelikli Olan Konuları Belirleyin
Bir olgu üzerinde karara varmak söz konusu olduğunda öncelikli durumların saptanması başarılı çözümler sunar. Bu bağlamda herhangi bir hususla ilgili net seçim yapılmadan önce hem mantıksal hem de duygusal etkenler göz önünde bulundurulabilir. Ardından ele alınan durumun türüne göre birincil ihtiyaçlar, manevi değerler ya da temel sorumluluklar çerçevesinde karar verilmesi mümkün olur.
Örneğin; sinemaya gitmeyi planlayan bir iş insanının aniden telefon alarak acilen toplantıya çağırılması söz konusu olabilir. Bu durumda temel sorumlulukların önemi göz önünde bulundurularak kişisel isteklere hitap eden eylemlerin ertelenmesi olasıdır. Böylece karar verme sürecinde öncelikli konuların ehemmiyeti dikkate alınarak mevcut koşullara uygun seçimler yapılabilir.
2- Seçeneklerinizi Değerlendirin
Bireylerin karar verme mekanizması, yapısı gereği nihai sonuca varmadan çeşitli alternatifleri değerlendirmeyi içerir. Bu bağlamda ele alınan konuyla bağdaştırılan temel hedefe yönelik farklı seçenekler oluşturulur. Alternatifleri değerlendirme tekniğinin etkili bir şekilde uygulanması ise uygun opsiyonların belirlenmesini gerektirir. Buna bağlı olarak tercih yapma aşamasında kararsızlık yaşama ve seçenekler arasında kaybolma gibi olumsuz durumların önüne geçilebilir.
3- Farklı Bakış Açıları Geliştirin
Bir konu ya da iş hakkında net tercihler yapmadan önce kullanılabilen faydalı stratejilerden biri de farklı bakış açılarının geliştirilmesidir. Bu sayede nihai sonuca varmaya çalışırken iki seçenek arasında sıkışıp kalma gibi negatif durumlar önlenebilir. Ayrıca karar verme aşamasında olayların farklı yönleriyle ele alınması sayesinde daha karakteristik ve doğru tercihler yapılması mümkündür.
4- Duygularınızı Değerlendirin ve Kontrol Altına Alın
Karar verme süreci hem mantıksal hem de duygusal etkenlerin göz önünde bulundurulmasıyla yürütülmesi gereken bir eylemdir. Bu doğrultuda yapılan seçimlerin olumsuz hisleri beraberinde getirmemesi için isteklerin bütüncül bir şekilde ele alınmasında fayda vardır.
Karar verme sürecinde duyguları değerlendirme tekniği de nihai sonuçların kişiye kendisini nasıl hissettirdiğinin önceden düşünülmesiyle uygulanır. Böylece hangi tercihin hislerle düşüncelere ortak olarak hizmet ettiği saptanabilir.
5- Kararlarınızı Değiştirmekten Çekinmeyin
Bir konu hakkında karara varmak, çeşitli alternatiflerin değerlendirilmesi sonucunda tamamlanan bir süreci temsil eder. Bu kapsamda yapılan seçimlerin bir zorunluluk olarak değil, kişiyi amaç ve hedeflerine ulaştıran opsiyonlar şeklinde ele alınması gerekir.
Kararları değiştirmekten kaçınmama stratejisi de etkili olmayan tercihlerin farkına varılmasıyla uygulanır. Bu sayede nihai sonuca ulaşmak için yeni alternatiflerin denenmesi ve umutsuzluk, kızgınlık, tükenmişlik gibi olumsuz duyguların önüne geçilmesi mümkün olur.
6- Profesyonel Yardım Alın
Karar verme eylemi hayatın her alanında mevcut olduğu için bu konuda güçlük çeken bireyler profesyonel destek almayı tercih edebilir. Bu bağlamda kişisel danışmanlar, yaşam koçları ya da psikolog gibi uzmanlarla iletişime geçilmesi mümkündür. Ayrıca terapist ve sosyolog olarak görev alan profesyoneller de bireylerin kritik konularda etkili seçimler yapmalarını kolaylaştırır.
Hızlı Karar Verme Teknikleri
Hızlı bir şekilde karar verme teknikleri arasında önceliklerin belirlenmesi öne çıkar. İlgili yöntem, ani gelişen olaylarda etkili sonuçlara ulaşılmasını kolaylaştırır. Buna ek olarak alternatif eleme, duygu durumunu kontrol etme ve konuya farklı perspektiflerden bakma stratejileri de hızlı karar verme tekniklerindendir. Ele alınan yöntemlerin başarılı bir şekilde uygulanması için kaçınılması gereken engel faktörleri ise aşağıdaki gibidir:
- Detaylara takılı kalmak
- Kusursuz bir sonuç elde etmeyi hedeflemek
- Gereğinden fazla alternatif üretmek
Yukarıda sıralanan davranışlar, hızlı bir şekilde tercih yapma sürecini olumsuz yönde etkiler. Bu bağlamda nihai sonuca en kısa sürede ulaşılması için karar verme mekanizmasını geciktiren faktörlerden kaçınılmasında fayda vardır.
İlginizi çekecek yeni kategorilerde bilgi sahibi olmak isteyeceğiniz makalemiz ”Makine Öğrenmesi Nedir? Neden Önemlidir?” tüm detayları ile incelemek için tıklayın!